Viêm phế quản dạng hen: Nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh viêm phế quản dạng hen hay còn được biết đến với tên gọi là viêm phế quản co thắt, là bệnh chủ yếu gặp ở trẻ em nhưng đôi khi cũng xuất hiện ở người trưởng thành, thường là do tình trạng viêm của tiểu phế quản. Viêm phế quản hen là một bệnh viêm phế quản chứ không phải một triệu chứng của bệnh hen suyễn. Tuy nhiên ở những bệnh nhân viêm phế quản thể hen, nguy cơ dẫn đến hen suyễn là rất cao.

Viêm phế quản dạng hen là gì?

Phế quản là ống dẫn khí từ khí quản đến phổi, được cấu tạo bởi những phế quản gốc, tiểu phế quản và phế nang. Ở bệnh viêm phế quản thể hen, toàn bộ ống dẫn khí sẽ viêm nhiễm và bị chít hẹp gây co thắt phế quản. Triệu chứng của người mắc bệnh viêm phế quản dạng hen: là khó thở, khò khè, lên cơn rít khá giống với biểu hiện của người hen.

Triệu chứng chính của viêm phế quản thể hen

• Bệnh nhân viêm phế quản thể hen thường có dấu hiệu bị cảm trong 2 – 3 ngày như sổ mũi, nghẹt mũi, ho và sốt nhẹ.
• Sau đó triệu chứng ho sẽ xuất hiện, có biểu hiện tương tự như ho gà, dịch đờm nhầy đặc, đôi khi vừa ho vừa có tiếng rít.
• Một số bệnh nhân bị thở gấp, khó thở, khò khè nên hay nhầm với hen suyễn.
• Khi thở, lồng ngực có dấu hiệu co rút lại
• Sau khi ăn xong, bệnh nhân thường buồn nôn và nôn do bị ngứa họng

Trẻ bị viêm phế quản dạng hen có thể sẽ bỏ bú, bỏ ăn lâu ngày có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, thiếu dinh dưỡng.

Biến chứng phổ biến nhất của bệnh nhân viêm phế quản dạng hen là viêm tai giữa, với con số thống kê khoảng 20% xảy ra ở trẻ. Ngoài ra, bệnh còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như viêm phổi, suy hô hấp, xẹp phổi nếu không được điều trị và chăm sóc tốt. Những người viêm phế quản hen sau khi đã chữa khỏi, đường thở vẫn nhạy cảm hơn so với ban đầu, rất dễ biến chuyển thành hen phế quản sau này.

Nguyên nhân của viêm phế quản dạng hen

Viêm phế quản thể hen bị dẫn đến do một số loại virut hệ hô hấp mà chủ yếu là virut hô hấp hợp bào (RSV) khiến các tiểu phế quản bị hẹp. Bệnh này phổ biến nhất ở trẻ em dưới 2 tuổi bị nhiễm virut, trong khi đó viêm phế quản thể hen ở người lớn hoặc trẻ lớn thường có  những biểu hiện nhẹ hơn như ho hoặc cảm.

Vì là có nguyên nhân chính là do virut nên bệnh viêm phế quản dạng hen có thể xuất hiện quanh năm nhưng tập trung nhiều nhất ở mùa đông và mùa mưa. Đây là bệnh có thể lây qua đường hô hấp nên sẽ rất dễ bùng phát thành dịch nếu không có các giải pháp điều trị và phòng tránh kịp thời.

Cơ chế hình thành bệnh được xác định bao gồm 3 hướng chính:

• Yếu tố bẩm sinh: nhiều trẻ khi sinh ra đã mắc bệnh viêm phế quản dạng hen. Tuy nhiên không phải là bố mẹ mắc bệnh sẽ di truyền lại cho con, mà chỉ di truyền cơ địa dễ dị ứng. Khi trẻ mang cơ địa này, sức đề kháng lại yếu, nên rất dễ bị kích ứng và hình thành bệnh.
• Yếu tố ngoại sinh: nguyên nhân có thể đến từ các tác nhân bên ngoài môi trường xâm nhập vào hệ hô hấp như nấm mốc, bụi bẩn, ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, hóa chất độc hại, dị ứng lông thú, dị ứng phấn hoa, dị ứng thức ăn hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc.
• Yếu tố nội sinh: những người bị rối loạn tiêu hóa, đường ruột yếu, thường xuyên bị stress cũng rất dễ bị bệnh viêm phế quản thể hen.

Cách chữa bệnh viêm phế quản dạng hen

Điều trị viêm phế quản hen cần phải xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh là do bẩm sinh, nội sinh hay ngoại sinh. Viêm phế quản dạng hen ở người lớn hay trẻ nhỏ đều cần tuân thủ nguyên tắc điều trị nhất định.

Trường hợp bệnh viêm phế quản thể hen ở dạng nhẹ, bác sĩ thường kê đơn thuốc cải thiện co giãn của phế quản, có thể là thuốc uống hoặc bình xịt. Tuy nhiên bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý mua những loại thuốc này nếu không có đơn và sự chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là những thuốc chữa corticoid vì sử dụng sai cách chúng sẽ gây rất nhiều tác dụng phụ có hại cho cơ thể. Nếu có hiện tượng viêm bội nhiễm thường sẽ phải dùng thêm kháng sinh, nhưng liều lượng, thời gian dùng và cách dùng cũng phải theo ý kiến bác sĩ chuyên môn.

Trường hợp bệnh viêm phế quản thể hen đã chuyển biến đến giai đoạn nặng, bệnh nhân cần được hỗ trợ thở bình oxy, tốt nhất là nên nhập viện điều trị để được theo dõi cẩn thận các diễn biến và biến chứng nghiêm trọng và kịp thời cấp cứu.

Chăm sóc bệnh nhân viêm phế quản dạng hen tại nhà

• Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ: uống kháng sinh nếu sốt trên 39 độ C.
• Nếu bệnh nhân có dấu hiệu bị khó thở nặng, ran rít có thể dùng thuốc cắt hen để hỗ trợ làm giảm phế quản.
• Vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý để hạn chế dịch mũi chảy xuống ống thở.
• Cho bệnh nhân sinh hoạt ở nơi không khí trong lành, nhiệt độ trong nhà giữ ở mức bình thường, không quá nóng quá lạnh.
• Uống nhiều nước lọc hoặc nước ép hoa quả để làm loãng đờm.
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ bao gồm các khoáng chất, vitamin, chất xơ để tăng cường sức đề kháng cơ thể.
• Hạn chế cho người bị viêm phế quản hen đến chỗ đông người, nhiều xe cộ, khói thuốc lá.

Nếu thấy các triệu chứng như: nói không lên tiếng, thở gấp, da tím tái nhất là ở móng chân và môi, dùng thuốc xịt cắt cơn không có tác dụng, hõm trên xương sườn, xương đòn, cánh mũi phập phồng… thì phải đưa bệnh nhân đi cấp cứu ngay lập tức.

Các cách chữa viêm phế quản dạng hen cần phải thực hiện càng sớm càng tốt vì bệnh này có khả năng diễn biến nhanh và gây ra những tổn thương sâu cho đường hô hấp.

Linh Đan

 * “Hiệu quả/Công dụng có thể khác nhau tùy theo thể trạng/cơ địa mỗi người. Do đó, các bạn hãy liên hệ trực tiếp để được tư vấn rõ hơn*